Spinselmot herkennen en bestrijden
De spinselmot (Yponomeutidae) is een kleine nachtvlinder met een spanwijdte van zo’n twee centimeter. Opvallend zijn de witte voorvleugels met talloze zwarte stipjes, terwijl de achtervleugels grijsbruin zijn en afgeboord met fijne franjes. De rupsen hebben een lichtgele kleur met zwarte stippen en een zwarte kop.
Nog vóór de eitjes worden afgezet, bouwen spinselmotten grote, zijdeachtige nesten. Deze spinsels bieden bescherming aan de jonge rupsen tegen natuurlijke vijanden en zie je vaak met honderden tegelijk aan struiken of bomen hangen.
Levenscyclus van de spinselmot
De vlinders komen tevoorschijn in juni en juli. Ze leggen hun eieren in groepjes op de schorsspleten van hun waardplanten, die bovenaan het menu van de rupsen staan. Dit zijn onder andere de Europese vogelkers (Prunus padus), kardinaalsmuts (Euonymus europaeus), sleedoorn (Prunus spinosa), pruimenbomen (Prunus-soorten), meidoorn (Crataegus monogyna), perelaars (Pyrus-soorten) en verschillende soorten wilgen (Salix-soorten).
De eieren overwinteren en in april komen de rupsen tevoorschijn. Ze beginnen meteen met eten en vreet de boom of struik waarop ze zich bevinden, volledig kaal. Tegen eind mei of begin juni zijn de aangetaste waardplanten geheel kaalgevreten en bedekt met een dichte laag wit spinsel. Dit stevige spinsel biedt uitstekende bescherming tegen vijanden.
Het verpoppingsproces vindt plaats in gemeenschappelijke spinselnesten, die zich tegen de stam, tussen de takken of aan de voet van de aangetaste boom of struik bevinden. Enkele weken later komen de vlinders tevoorschijn, klaar om de cyclus opnieuw te starten. Er is slechts één generatie per jaar. De stammen van de waardplanten raken onherkenbaar door de schade. Honderden vlinders zitten dicht op elkaar op de schors om eieren te leggen, waarna de cyclus opnieuw begint. Spinselmotten zijn wereldwijd te vinden, waarbij de vogelkers-spinselmot (Yponomeuta evonymella) ongetwijfeld de bekendste is.
Gevolgen van de spinselmot
De rupsen vormen geen bedreiging voor gewassen, bevatten geen irriterende brandharen en zijn onschadelijk voor de mens. Gezonde bomen overleven de kaalvraat doorgaans zonder problemen en herstellen zich door opnieuw bladeren te vormen.
Wanneer de aantasting echter jaarlijks terugkeert op dezelfde plant, kan dit op termijn leiden tot verzwakking, waardoor de boom of struik mogelijk afsterft of geen vruchten meer draagt.
Spinselmot bestrijden
Je kunt motten op twee momenten in het jaar aanpakken. In het voorjaar kun je de net uitgekomen rupsen bestrijden met aaltjes (Steinernema feltiae en S. carpocapsae), die je opgelost in water op de bladeren sproeit. Het lastige is wel dat je de jonge rupsen op tijd moet opmerken. In het najaar kun je ook de spinselnesten weghalen waarin de nieuwe eitjes zitten.
Gebruik liever geen chemische bestrijdingsmiddelen, want die verstoren het natuurlijke evenwicht en doden ook de natuurlijke vijanden van de rupsen. Maak je tuin liever aantrekkelijk voor vogels en lok oorwormen - ook zij smullen van een rupsje op z’n tijd.
