Knoflook kweken en bewaren doe je zo
Knoflook is niet alleen een onmisbare smaakmaker in de keuken, maar ook een plant met bijzondere geneeskrachtige eigenschappen. Dankzij zijn eenvoudige teeltwijze verdient knoflook absoluut een plek in elke moestuin.
De pittige, uitgesproken smaak verrijkt tal van gerechten - en wie kent niet die onweerstaanbare geur die tijdens het koken vrijkomt? Die typische geur en kracht dankt knoflook aan allicine, een etherische olie diep verborgen in de bol.
Wat is knoflook?
Knoflook, ook wel Allium sativum, is familie van ui en bieslook, maar heeft een uitgesproken, unieke smaak die nergens mee te vergelijken is. Oorspronkelijk afkomstig uit Azië, Afrika en het Middellandse Zeegebied, voelt deze aromatische plant zich ook prima thuis in ons koude klimaat.
In tegenstelling tot haar familieleden heeft knoflook geen holle stengels, maar grasachtig loof dat 50 tot 80 centimeter hoog kan worden. Voor de siertuin is de plant weinig opvallend, maar het echte wonder speelt zich ondergronds af: daar groeit de karakteristieke bol, opgebouwd uit teentjes die elk afzonderlijk verpakt zijn in een dun, papierachtig vliesje.
Knoflook kweken
Tijdens de winter slaat de knoflookplant haar energie op in de bol, en precies daar vind je dan ook de meeste voedingsstoffen terug. In die bol zit alles wat nodig is om een nieuwe plant te laten groeien. Daarom is knoflook kweken niet alleen interessant, maar ook verrassend eenvoudig.
Knoflook in de moestuin
Net als uien houdt knoflook van een zonnige plek en een goed doorlatende, niet te rijke bodem. Vermijd verse mest: daar doet knoflook het niet goed op. Kleigrond is vaak te nat in de winter, wat de kans op rot of schimmel vergroot. Plant je in een pot? Kies dan voor een vorstbestendige pot die diep genoeg is voor de wortelontwikkeling.
Zorg er ook voor dat je knoflook niet op een plek zet waar eerder al ui, prei of sjalot heeft gestaan - deze planten behoren tot dezelfde familie en maken de bodem vatbaarder voor ziekten.
De ideale plantperiode is het najaar, van september tot half november. Je kunt ook in april planten, maar een koudeperiode in de winter bevordert de ontwikkeling van de bol, waardoor je bij najaarsaanplant doorgaans een betere oogst hebt.
Knoflook planten: de 10-10-10 vuistregel
Voor een succesvolle oogst begin je het best met goed pootgoed, speciaal geteelde knoflook voor de moestuin. Een handige vuistregel om te onthouden is “10-10-10”: plant in oktober, op een diepte van maximaal 10 cm, en houd minstens 10 cm afstand tussen de teentjes. Tussen de rijen laat je best 20 tot 25 cm ruimte.
Plant de teentjes met het puntje omhoog en de platte kant naar beneden. Bedek ze met aarde en druk licht aan. Geef enkel water als je plant tijdens een droge periode. In de bodem kunnen de teentjes rustig wortels vormen. Het loof verschijnt meestal in november of december. Wordt er stevige vorst voorspeld? Dek de jonge plantjes dan tijdelijk af met een vliesdoek tot het weer zachter wordt.
Verzorging en oogst
Knoflook heeft weinig verzorging nodig. Beperk water geven tot langdurige droge periodes. Wanneer de bladeren geel kleuren en de stengel slap gaat hangen, is het tijd om te oogsten, meestal in juni of juli. Twijfel je of je bol al rijp is? Oogst er één en kijk of de teentjes mooi los zitten. Zo niet, geef ze nog een weekje.
Knoflook die in april is geplant, blijft doorgaans iets kleiner en is meestal oogstrijp vanaf half augustus.
Knoflookweetjes
-
Knoflook uit de supermarkt lijkt misschien handig, maar is vaak behandeld tegen uitlopen, niet geschikt voor ons klimaat en kan virussen bevatten. Dat resulteert meestal in een teleurstellende oogst. Wil je zeker zijn van gezonde planten en een rijke opbrengst? Gebruik dan speciaal gekweekte plantlook. Er zijn verschillende rassen met elk hun eigen smaakprofiel. Zo heeft ‘Germidour’ een krachtige, pittige smaak, terwijl ‘Messidrome’ juist wat zachter en zoeter is.
-
Knoflook is niet alleen lekker, maar ook nuttig in de tuin. Plant je hem in de buurt van rozen, dan houd je bladluizen op afstand. De sterke geur werkt afwerend op allerlei soorten ongedierte, wat ook handig is bij bijvoorbeeld sla of tomaten in de moestuin. Let wel op: knoflook is géén goede buur voor bieslook, prei, erwten, rabarber, spinazie en tarwe – die kun je dus beter op afstand houden.
- Een eenvoudige vuistregel: hoe groter de plantteen, hoe groter de knoflookbol bij de oogst. Kies bij het planten dus altijd de stevigste en grootste teentjes uit voor een optimale opbrengst.
Bewaartips
Na het oogsten borstel je voorzichtig de aarde van de bollen. Laat ze vervolgens een week drogen op een droge, donkere plek - bijvoorbeeld hangend aan hun steel aan een waslijn.
Zijn de bollen goed droog? Bewaar ze dan bij voorkeur op een goed geventileerde plaats rond de 16°C, in een open mandje. Zo voorkom je schimmelvorming. Leg knoflook zeker niet in de koelkast, want daar gaat de kwaliteit snel achteruit.
Je kunt knoflook ook op andere manieren langer bewaren:
- Inmaken in olie of azijn, ideaal om later te gebruiken in gerechten
- Invriezen van de teentjes, handig voor snelle bereidingen
Geneeskrachtige eigenschappen
Knoflook is niet alleen geliefd om zijn heerlijke aroma, maar staat ook bekend om zijn positieve invloed op onze gezondheid. De kracht schuilt in allicine, een zwavelhoudende stof die al eeuwenlang wordt gewaardeerd om haar medicinale werking. Zelfs in het graf van farao Toetanchamon zijn knoflooktenen teruggevonden – een teken van de waarde die men er toen al aan hechtte.
Ooit bekend als het “geneesmiddel van de armen”, wordt knoflook tot op vandaag gebruikt om allerlei kwaaltjes te verlichten en ziekten te helpen voorkomen. Het is een natuurlijk kruid met tal van voordelen, al is het niet voor iedereen geschikt. Mensen met bloedarmoede doen er goed aan knoflook met mate te eten. Ook wie van nature een lage bloeddruk heeft, kan beter voorzichtig zijn met grote hoeveelheden.
De gezondheidsvoordelen van knoflook op een rij:
- Verlaagt de bloeddruk, wat goed is voor hart en bloedvaten
- Ondersteunt de longen en luchtwegen, en helpt bij ademhalingsproblemen
- Werkt antibacterieel, kan ingezet worden bij wondjes, zweren en koortsblaasjes
- Helpt bij het verlagen van bloedsuiker en cholesterol
- Werkt preventief tegen griep en verkoudheid
- Heeft een mogelijke beschermende werking tegen bepaalde kankers
- Versterkt het immuunsysteem
- Bevordert de potentie en doorbloeding
Last van knoflookadem? Knabbel op een beetje peterselie, eet een schijfje citroen of een stukje verse gember, of drink een kopje muntthee. Ook een appel kan helpen om de geur van knoflook te neutraliseren en je adem weer fris te maken.
