Wat zijn korstmossen en zijn ze schadelijk?
Soms krijgen we de vraag of die (kleurrijke) korstmossen die je regelmatig op boomstammen en takken ziet, eigenlijk schadelijk kunnen zijn. Welnu, ik kan je geruststellen: zowel korstmossen als gewone mossen brengen helemaal geen schade toe. Als je ze van dichterbij bekijkt, zul je zelfs merken hoe intrigerend en fotogeniek ze zijn!
In onze streken komen ruim 700 soorten korstmossen voor, maar wereldwijd zijn er tot wel 25.000 verschillende vormen bekend. De laatste jaren verandert er veel in de wereld van de korstmossen. Sommige soorten verdwijnen, terwijl nieuwe soorten worden ontdekt.
Ze behoren tot één van de langst levende organismen op aarde en kunnen een leeftijd bereiken van honderden tot wel duizenden jaren. Het zijn dus kleine levende wezens die elk een eigen verhaal te vertellen hebben, en net daarom moeten we ze koesteren en bewonderen!
Hun voorkomen hangt vaak samen met de luchtkwaliteit. Ze dienen als indicatoren voor luchtverontreiniging, want in de meeste gevallen groeien ze alleen op plaatsen waar de lucht niet vervuild is, hoewel er uitzonderingen zijn.
Ze groeien heel langzaam en komen meestal voor op bomen, maar ook op tegels, muren en dakpannen. Ze gebruiken de ondergrond enkel als habitat, en elke soort heeft zijn eigen voorkeur. Het zijn geen parasieten en nemen dus geen voedingsstoffen weg van de plant waarop ze groeien. Ze dringen niet binnen in de boom maar leven oppervlakkig. Hun voedingsstoffen halen ze uit de algen waarmee ze samenleven, op zo'n manier dat de algen dit overleven.
Korstmossen zorgen voor diversiteit
Deze oeroude levensvormen hebben hun belang in een groter geheel en hebben gevolgen voor al het andere leven op aarde, omdat alles met elkaar verbonden is. Mossen en korstmossen herbergen tal van kleine insecten die het mosdek als schuilplaats en nestplaats gebruiken. En zoals we allemaal weten, zijn insecten onmisbaar voor het voortbestaan van planten, vogels, tal van andere dieren en uiteindelijk ook voor de mens.
In Noordelijke gebieden worden deze organismen ook gegeten door rendieren, en zelfs muskusossen lusten ze graag. In de winter is het vaak het enige voedsel dat hun nog resteert. Het is toch ongelooflijk dat zulke kolossen hierop kunnen overleven, zelfs op plaatsen waar het barkoud is. Met hun hoeven schrapen ze de sneeuw weg en eten ze de korstmossen en het nog overgebleven struikgewas.
In Lapland is korstmos het hoofdvoedsel van het rendier. De grijsgroene variant, waarvan de vertakkingen op een hertengewei lijken, heeft zelfs de naam rendiermos gekregen. Deze soort wordt vaak gebruikt in bloemstukken en is daardoor vrij bekend.
