Wie is dat kleine vogeltje in je tuin?
In Europa is het kleinste vogeltje het goudhaantje. Het is slechts 8,5 cm en weegt amper 7 gram. Dit piepkleine vogeltje pronkt met een prachtig verenkleed en een opvallend oranjerood of geel kruintje. Er is echter nog een ander zeer klein vogeltje dat we vaker te zien krijgen: de winterkoning! Als je in een buurt woont met veel bomen en groen, waar deze vogel zich kan verschuilen, vergroot je de kans aanzienlijk op een winterkoning in je tuin.
In een tuin die te netjes is opgeruimd, zal de winterkoning zich niet snel laten zien. Ze vertrouwen op natuurlijke beschutting om onopvallend en veilig van de ene struik naar de andere te manoeuvreren. Laat daarom snoeiafval en bladeren gerust in de tuin liggen om deze charmante tuingast de schuiplaats te bieden die hij nodig heeft.
Winterkoning,Troglodytes troglodytes
Het kleinste vogeltje in je tuin? Grote kans dat het de winterkoning is! Je ziet hem vaak met snelle hupjes door de border schieten, op zoek naar iets lekkers. Zijn favoriete menu? Insecten, spinnen en larven – allemaal te vinden in tuinen die niet te netjes zijn opgeruimd. Dus laat die rommelige hoekjes gerust liggen, want daar wordt hij blij van.
Zijn Latijnse naam betekent letterlijk “holbewoner” – en dat verklapt al veel over zijn voorkeuren. Uitgebloeide planten die in de herfst mogen blijven staan, vormen een paradijs voor kleine beestjes. En dat is precies waar de winterkoning dol op is. Met zijn fijne snaveltje peutert hij voedsel uit de kleinste spleetjes en hoekjes. Wil je hem een handje helpen? Denk dan aan een houtkant, een composthoop of gewoon wat afgestorven planten die je pas in het voorjaar opruimt. Zo geef je deze kleine vorst een koninklijk buffet.
En wat een charmant vogeltje is het ook! Met zijn opstaand wipstaartje en zijn formaat van amper 9,5 cm is hij echt om verliefd op te worden. Hij weegt amper 9 gram – een waar pluimgewicht. Maar vergis je niet: zijn zang klinkt luid en vrolijk door de tuin. De winterkoning mag dan klein zijn, hij heeft een stem die klinkt als een heel koor.
Mos, nesten en keuzes
Heb je een tuin met lekker veel ondergroei? Dan heb je misschien al eens een winterkoning op visite gehad – en wie weet kiest hij jouw tuin zelfs als kraamkamer! Een houtkant, een wilde haag of een hoekje met ruige vegetatie zijn voor hem dé droomlocatie om een nestje te bouwen. Veilig, beschut, en met genoeg plekjes om zich snel uit de voeten te maken bij gevaar.
En dat nestje? Dat is pure moskunst! Het mannetje gaat ijverig aan de slag en bouwt meerdere nesten van zacht, groen mos. En dan mag het vrouwtje kiezen in welk nest ze haar eieren legt. Jawel, bij de winterkoning draait het om keuzevrijheid en luxe woonopties. En alsof dat nog niet genoeg is, probeert het mannetje soms ook nog een tweede vrouwtje te verleiden voor een van zijn andere bouwsels. Drukke tijden, zo in het voorjaar!
Per broedseizoen zijn er meestal twee legsels van vijf tot zeven eieren. Maar ondanks zijn vorstelijke naam is de winterkoning allesbehalve winterhard. Strenge kou of voedseltekort kunnen hem fataal worden. Wil je hem helpen? Leg dan in de winter wat meelwormen of andere insecten op een lage voederschaal, bij voorkeur vlak bij struiken of verwilderde planten. Zo hoeft hij niet ver te zoeken én blijft hij beschut.
En dan is er nog zijn gezellige kant: in de winter kruipt hij ’s nachts graag samen met soortgenoten. Soms met wel tien tegelijk in een knus hoekje, tegen elkaar aan gedrukt als een bolletje verenwarmte. Zo trotseren ze samen de koude nachten.
Wil je een stapje verder gaan? Er bestaan speciale nestkastjes die helemaal afgestemd zijn op de wensen van de winterkoning. Zo geef je deze kleine zangvogel niet alleen een veilige schuilplek, maar ook een warm welkom in jouw tuin.
