Maak kennis met de kortschildkever
De kortschildkever is een opvallend en intrigerend insect uit de keverfamilie Staphylinidae. Ondanks zijn naam, die verwijst naar de opvallend korte dekschilden, kan deze kever tot wel 3 cm lang worden. Daarmee is hij één van de grotere kevers in onze tuinen, en vrij eenvoudig te herkennen.
Hoewel hij er niet altijd vriendelijk uitziet, speelt de kortschildkever een belangrijke rol in de natuur. In de tuin vind je hem vooral in composthopen en onder stenen of hout, waar hij actief bijdraagt aan het ecologische evenwicht.
Hoe herken je een kortschildkever?
In de Benelux leven bijna 1000 verschillende soorten kortschildkevers, wat deze groep tot een van de grootste keverfamilies maakt. Veel van die soorten lijken sterk op elkaar, waardoor ze lastig te onderscheiden zijn. Hun kleur en patroon variëren licht, afhankelijk van de soort en hun leefomgeving. De meeste zijn effen zwart, maar ook bruine of opvallend gekleurde varianten komen voor in de natuur.
Door hun uiterlijk worden kortschildkevers vaak verward met oorwormen, al ontbreekt bij hen het typische tangetje aan het achterlijf. Onder hun korte dekschilden zitten de vleugels netjes opgevouwen en beschermd. En hoewel je het misschien niet zou verwachten, zijn het uitstekende vliegers. Vooral bij avondschemering gaan ze de lucht in, soms over verrassend grote afstanden. Zo verspreiden ze zich gemakkelijk over een breed leefgebied.
Ocypus olens: de stinkende kortschildkever
Een van de meest opvallende soorten binnen de kortschildkeverfamilie is de Ocypus olens, beter bekend als de stinkende kortschildkever. Deze imposante kever valt meteen op door zijn glanzend zwarte kleur en forse formaat, vaak groter dan andere soortgenoten.
Je ziet hem vastberaden door de tuin marcheren, en bij gevaar neemt hij een dreigende houding aan. Zijn achterlijf krult schorpioenachtig omhoog, terwijl zijn krachtige kaken paraat staan voor de aanval. Wordt hij echt in het nauw gedreven, dan scheidt hij een stinkende, melkwitte vloeistof af - precies waar hij zijn naam aan te danken heeft. De soortnaam olens betekent dan ook letterlijk "geur afgevend".
Maar vooral zijn forse kaakdelen zijn iets om rekening mee te houden. Een beet van deze kever kan behoorlijk pijnlijk zijn en zelfs huidirritatie veroorzaken.
Door zijn woeste uiterlijk en gedrag werd deze kever in vroegere tijden vaak geassocieerd met de duivel. In het Engels wordt hij dan ook nog steeds Devil’s coach horse beetle genoemd. Volgens oude volksverhalen zou zelfs Magere Hein deze kever gebruiken om extra krachten te vergaren. En misschien ken jij hem wel onder zijn moderne bijnaam: het vuilnisbakmonster, een knipoog naar zijn favoriete schuilplek onder vuilcontainers.
Wat eten kortschildkevers?
Afhankelijk van de soort voedt de kortschildkever zich met dode plantenresten en dierlijk afval, waardoor hij als detritus- of aaseter fungeert. Maar de meeste soorten staan vooral bekend als natuurlijke bestrijders. Ze jagen op allerlei schadelijke insecten en larven, zoals wortelvliegen, bladwespen, slakken, engerlingen en andere primitieve ongewervelden.
Dankzij deze eetgewoonten spelen kortschildkevers een belangrijke rol in de ecologische voedselketen. Ze helpen plagen onder controle te houden en dragen bij aan een gezond evenwicht in de tuin.
Zelf moeten ze echter ook oppassen: spinnen, kikkers, vogels en andere roofinsecten zien hen maar al te graag als maaltijd.
Een bijzondere samenwerking
Sommige kortschildkevers hebben een verrassende symbiotische relatie met mieren ontwikkeld. Ze produceren stoffen waar mieren dol op zijn, waardoor ze als welkome gasten in de mierenkolonie mogen verblijven.
In ruil voor die lekkere stofjes krijgen de kevers bescherming, voedsel en onderdak. Tegelijk helpen ze de mieren door afval en parasieten op te ruimen, wat deze samenwerking tot een slimme win-winsituatie maakt.
Kortschildkevers in je tuin: welkom en nuttig
De kortschildkever is een nuttig en fascinerend insect dat een belangrijke rol speelt in onze natuur. In de strooisellaag van je tuin gaan ze op jacht naar plagen en afval, en fungeren zo als kleine, onzichtbare opruimers die helpen om het ecosysteem gezond en in balans te houden.
Conclusie: De kortschildkever mag dan wat angstaanjagend ogen, het is een waardevol en nuttig insect in jouw tuin. Laat hem dus vooral zijn werk doen — hij helpt je tuin gezonder én evenwichtiger te houden.
