Starten met composteren

Composteren is eigenlijk pure magie in je eigen tuin! Al die organische restjes die je niet meer nodig hebt, veranderen op de composthoop – dankzij een leger aan micro-organismen – in voedzame, humusrijke grond. Denk aan wormen, pissebedden, schimmels, mijten en bacteriën: samen vormen ze een ijverige verteringsbrigade.

Voor een vlot composteringsfeestje zorg je best voor een goede mix van natte, stikstofrijke voedselresten en droge, koolstofrijke tuinmaterialen. Met die balans loopt alles op wieltjes! Het eindresultaat? Een topkwaliteit bodemverbeteraar die je tuin laat stralen én die helemaal gratis is.

Wat mag er in de compostbak?

Of je nu een kleine stadstuin hebt of een ruime achtertuin, de keuze voor een compostoplossing hangt af van hoeveel groenafval je hebt en welk type afval je wil verwerken. Voor een kleine hoeveelheid keukenafval is een Bokashi-emmer of wormenbak ideaal, terwijl een grote tuin het best gebaat is bij een open composthoop of een standaard compostvat.

Maar let op: niet alles mag zomaar op de composthoop. Fout composteren kan leiden tot rottingsprocessen zonder zuurstof, waarbij schadelijke broeikasgassen zoals methaan vrijkomen. Bovendien bereikt zelfgemaakte compost nooit de hoge temperaturen van industriële compostering, dus sommige restjes blijven beter uit de bak.

Wat mag wél in de compost?

Een overzicht van compostvriendelijk materiaal:

Bladeren, dennennaalden, tuinafval, onkruid
Fruit- en groenteresten (let op: grote hoeveelheden citrus vermijden)
Gazonmaaisel en gras (beperkt)
Aardappelschillen en rauwe groenteresten
Fijngehakt snoeihout, takken en haagscheersel
Hooi en stro (met mate)
Mest van planteneters
Noten en notendoppen
Theebladeren, koffiedik, cichorei (let op: theezakjes kunnen plastic bevatten)
Eierschalen

Wat hoort absoluut niet in de compost?

Sommige restjes horen niet in de compost, omdat ze onaangename geuren, ziekten of onverteerbaar materiaal kunnen veroorzaken:

Vetten zoals olie of saus
Vlees, vis en botten
Gekookte gerechten (brood, gebak, gekookte groenten)
Kaaskorsten
Graszoden
Stof uit de stofzuigerzak
Luiers
Teveel aarde of grond
Kattenbakvulling en uitwerpselen van vleeseters
Kunststof en ander onverteerbaar materiaal
As van open haard of houtskool
Timmerhout en houtkrullen
Zieke planten of planten met schimmel
Resten van invasieve soorten zoals Japanse duizendknoop of door buxusmot aangetaste buxus

Composteren: zo begin je eraan

Wil je starten met composteren en je tuin een flinke boost geven? Met een paar slimme stappen zet je je eigen keuken- en tuinafval om in rijke, voedzame compost.

Kies de juiste plek

Plaats je compostvat of -hoop op een onverhard oppervlak, zodat micro-organismen uit de bodem makkelijk hun werk kunnen doen. Halfschaduw is ideaal: genoeg zonuren om het afbraakproces te stimuleren, maar niet té heet.

Bereid je afval voor

Hak keuken- en tuinafval in kleine stukjes; kleinere stukken verteren sneller. Gooi niet grote hopen van één soort bij elkaar, maar werk met afwisselende lagen van groente, fruit, tuinafval, bladeren en takjes. Dit zorgt voor een gevarieerd en gezond compostproces.

Let op met grote hoeveelheden fruitresten: zonder voldoende droog materiaal kunnen fruitvliegjes een feestje bouwen in je compost!

Zorg voor vocht en lucht

Micro-organismen hebben vocht en zuurstof nodig om actief te zijn. Compost moet vochtig maar niet drijfnat zijn; een vochtgehalte van ongeveer 50 à 60% is perfect. Is het te droog? Besproei het materiaal dan lichtjes met water. Belucht de compost wekelijks met een beluchtingsstok om het afbraakproces een boost te geven.

Zet compostwormen in

Compostwormen zijn ware superhelden van de compostbak. Ze zetten keuken- en tuinafval om in waardevolle wormenhumus, rijk aan microbieel leven. Wanneer ze zich thuis voelen, vermenigvuldigen ze zich snel en zorgen ze voor een snelle compostproductie.

Gebruik compostverbeteraars en houd de temperatuur in de gaten

Met een beetje hulp van een compostverbeteraar heb je in 6 tot 8 weken gebruiksklare compost. Een compostthermometer helpt je de temperatuur te checken:

20–40°C = lage composteringsactiviteit
56–70°C = optimale composteringsactiviteit

Is het te heet? Ventileer de hoop goed. Te laag? Voeg wat vers afval toe om de micro-organismen een zetje te geven.

Resultaat: voedzame compost voor je tuin

Bij optimale omstandigheden (zonder extra verbeterer) duurt het ongeveer 6 maanden tot een jaar voordat je rijke compost hebt. Gebruik deze in je tuin of bloembakken: