De kolibrievlinder lokken naar je tuin

Wat is de kolibrievlinder

In 2003 was de kolibrievlinder nog een zeldzame gast. Maar door de steeds zachtere winters wordt hij elk jaar vaker waargenomen in ons land. De kolibrievlinder (Macroglossum stellatarum) is geen doorsnee vlinder. Het is eigenlijk een nachtvlinder, maar hij vliegt juist overdag én in volle vaart. In het voorjaar trekt hij vanuit het zuiden naar hier, op zoek naar bloeiende nectarbronnen. Wat hem zo bijzonder maakt? Zijn manier van vliegen. Net als een kolibrie blijft hij bijna stilhangen in de lucht terwijl hij met razendsnelle vleugelslagen voor een bloem zweeft. En dan gebeurt er iets fascinerends: zijn lange tong rolt bliksemsnel uit richting de nectar. Die tong is zo'n 28 millimeter lang - even lang als zijn hele lijfje!

In rust is de kolibrievlinder bijna onzichtbaar. Zijn kleuren gaan perfect op in de omgeving en lijken sterk op boomschors. Pas wanneer hij zijn achtervleugels spreidt, valt zijn opvallende oranje onderzijde op. Die felle kleur dient als afschrikmiddel om vijanden op afstand te houden.

Typisch zijn ook de knotsvormige antennes en de zwarte staartpluimpjes, die sterk doen denken aan de staart van een vogel. Zelfs als rups valt hij op: met de karakteristieke stekel op zijn achterlijf is hij duidelijk lid van de pijlstaartfamilie.

Op een dag bezoekt de kolibrievlinder tot wel 500 bloemen. Daarbij slaat hij zijn vleugels 70 tot 80 keer per seconde. Dat vlieggedrag kost hem enorm veel energie – tot 100 keer meer dan in rust – waardoor hij voortdurend nectar moet bijtanken. Een tuin vol bloemen is dan ook precies wat hij nodig heeft.

Wanneer kan je hem spotten

De kolibrievlinder legt elk jaar een flinke afstand af: vanuit Zuid-Europa trekt hij naar onze streken om hier de zomer door te brengen. Meestal is hij overdag actief, maar soms zie je hem ook in de vroege ochtend of bij het vallen van de avond. Omdat hij nogal schuw is, is het slim om stil te blijven en geen onverwachte bewegingen te maken. Zo vergroot je de kans om hem van dichtbij te bewonderen.

In ons land zie je de kolibrievlinder vooral tijdens warme periodes, van februari tot oktober. De grootste kans heb je in augustus en september, wanneer de nakomelingen uitvliegen op zoek naar voedsel. Net als trekvogels zoeken sommige vlindersoorten, waaronder de kolibrievlinder, verkoeling in onze mildere zomers. Hier planten ze zich voort voordat ze weer naar het zuiden trekken zodra het kouder wordt. Al gebeurt het soms dat ze blijven hangen: in zachte winters lukt het hen zelfs om hier te overwinteren.

Lok de vlinder naar jouw tuin

Als volwassen vlinder zie je hem vaak rond tuinplanten vliegen, op zoek naar nectar. In het rupsstadium daarentegen vind je hem vooral op planten als walstro en meekrap, waar hij zich stevig tegoed doet aan de bladeren. Vandaar ook zijn bijnaam: de meekrapvlinder. Na een paar weken is het tijd voor de volgende fase. De rups verpopt zich onder de grond, waar hij zich in ongeveer twee weken ontwikkelt tot vlinder. Zodra hij bovenkomt, laat hij zijn vleugels nog een uurtje uitharden - en dan is hij vertrokken, klaar voor zijn eerste vlucht.

Bloemen die veel nectar geven, zijn de favorieten van de vlinder. Vooral de vlinderstruik (Buddleja), vlambloem (Phlox), dropplant (Agastache), valeriaan (Valeriana), zeepkruid (Saponaria), ijzerhard (Verbena), kamperfoelie (Lonicera) en lavendel (Lavandula) staan bovenaan het lijstje. Heeft de vlinder jouw nectarrijk tuintje ontdekt? Dan is de kans groot dat je hem dagelijks zal zien op zijn vaste ronde, op zoek naar nectar.